Pastor/ Evan le zumtu vialte nih mahle miphun dirkamh hi Thiang Thlarau ngeih lo bia a si maw?===Pastor le Evan, zumtu vialte nih mahle miphun țanh duh lo riang mang in miphun dang țanh deuhnak lungput kan ngeih mi hi zei thlarau dah a si ve?
BC 175 ah Antiokas Epifanes Siangpahrang nih Grik ram in Vawlei cung ram tampi cu a rak uk hna. Hi chan lioah hin Judah miphun cu harnak a phunphun an rak tawng i an rak chaihmai ngai ngai ve. Cun khatte lei kaap in Siangpahrang nih miphun țanhnak (feeling) ngei kho hna hlah seh tiin a phunphun in an rak lemsawi ve hna. Tlangbawi cheukhat lungthin cu Antiokas Epifanes nih a lak khawh ve hna caah amah lei ah an țang ve. An biaknak phunglam le Judah nun phung tampi cu an hlawt i Antiokas Cozah duhnak cu an zulh hna, mi tampi cu an lung an thawh ter ngaingai hna.
Antiokas Siangpahrang nih an Biakinn chungah Olampia tlang cung i an biak mi Zeus milem pi cu a chiah i Siangpahrang Birthday lomhnak le Zu dinnak le hlawhhlang nu he lente celhnak ah an hman piak hna. Cun Judah mi Biakinn Hauhruang le vampang hna cu VOK luruh longte in Siangpahrang nih a tar piak hna. Judah mi lungthin fah cu a celh in an rak celh ve bak lo. Zeiti tuah awk an hngal ve lo i an Pathian Yahweh sinah țah bu in thlaza an cam ve.
Hi kong hi tam deuh in hngalh na duh ahcun 1 Makabia 1:11-15, chungah hmuh khawh a si. Cucaah Judah miphun cu Antiokas uknak tangah an miphun lungrualnak cu a rawk dih, a kek dih.Judah phun a țanh tu le Judah phun a hlawt tu ( Hasidim & Hellesnist) tiin an rak i țhen ve. Grik Cozah uknak harnak chungin an Pathian Yahweh nih a miphun chuah tu dingah Judah Makabia te chungkhar cu a hun hman hna. Vawlei thil Uknak chiakha mi chungah hin Pathian cu a hun i telh tawn i, Amah cungah zumh awk tlak in a nung mi hna cu Laksawng ah Teinak a pek tawn hna.
Phun țanh Judah Makabia cu Pathian thiang thlarau nih a bomh caah Siangpahrang Antiokas Epifanes cu a tai i a lu an tan i a rak thurhhnawmh mi an Biakinn hmai ah an rak thlai ve. Zatlang Lam i ai chawk mi pauh nih zoh u Pathian Biakinn a thurhhnawmh tu pa Lu a si khih an ti. Makabia le a miphun nih Ram uknak cu an co i an Biakinn cu dawh tein an thenhhlimh i an remh țhan. Cun lunglomhnak Ni Sunglawi Hanukkah cu Kislev thla 25 ni in an thawk i ni riat chung lunglomhnak an tuah. Nihin ni tiangin Judah miphun Lunglomhnak ni sunglawi pakhat ah a hung si lan. (Kislev thla cu Nov- Dec hrong a si).
Moses nih a miphun, a ram le a Pathian a țanh ruangah Ezgyp Ram Siangpahrang țhutdanh sang cu chuahtak in a miphun Judah mi hna harnak cu i hromh ve in sal sinak cu ai thim, Heb 11:24-26. Sihmanhselaw Pathian thiang thlarau nih a umpi caah Egypt Siangpahrang a Sual tuk mi Faro kut chungin a miphun cu teinak in a chuah pi ve hna.
Paul nih,”Rom 9:2-4, “Ka miphun, ka thi le ka sa a simi hna caah ka ngaih a chia hringhran ko i ka lung chung fahnak cu a dong lo. Anmah ca i a ṭha ding a si ahcun keimah hi Pathian chiatserhnak in i Khrih he i ṭhen hmanh kha ka duh deuh.” a ti.Paul cu Pathian thiang thlarau in a khat mipa a si lo tiah a ho hmanh nih kan ti ngam lai lo. A miphun caah zeitluk in dah a dir ngam cu chim hau lo a fiang ko. A miphun a si lo mi Jentail mi nih Zungzal nunnak an co khawh nak ding tiang in aa pum pe.
Cucaah Pastor, Evan le zumtu vialte nih kan miphun le kan ram, kan Pathian caah fakpi in kan dir i kan țanrual chinchin ding a si ti cu kei ka pawm ning le ka lungput cu a si. Cun Israel mi nih Jeriko Lungrual an hrawh ah khan an ralkap le Cheuhra Cheukhat a eitu Tlangbawi pawl an Țuanținak cu Yah Elohim nih thluachuah a pek hna caah teinak an rak hmu, (Joshua 6:1-27). Jesuh nih,”Matthai 10:5-7, “Jesuh nih mi pahleihnih kha a thlah hna i, “Jentail mi ram ah siseh, Samaria mi hna khua ah siseh, va kal hlah u. Israel miphun chungin a tlaumi tuu hna sin longah khan va kal u. Cun, ‘Vancung Pennak cu a nai cang,’ tiah va chim hna u.”a ti.
Bawi Jesuh nih a miphun Israel a dirpi i a țanh hna ruangah Pathian fa a si lo, thiang thlarau a ngei lo tiah a hohmanh nih an chim ngam lai lo. Vancung Pennak cu a miphun Israel mi hna caah aa ham mi ko a lo! Cun Mah fale ei ding mi chang cu lak riangmang in Uico pek cu a hmaanlo zong a ti rih. Jesuh cu a hohmanh nih a miphun a țanh ruangah sual kan phawt kho lai lo.
Cu ve bantuk in, Kan ram hruaitu le uktu vialte hi a hrințhar mi Pastor tluk tal khi si dih hna sehlaw zeitluk in dah a va țhat hnga! Pathian thiang thlarau a ngei lo mi le miphun a daw lo tu nih ram an uk chung paoh cu miphun tenau caah cun zalonnak a um taktak kho rih lai lo. Kan Pathian le kan miphun le kan ram caah hrințhar cio hna u sihlaw kan ram cu a dam lai i Kan Ram ah Yahshua (Jesuh) cu Siangpahrang a si cang lai.
Ka hla phan mi;
- 1. Dawt hlei hrinhniang Lairam dawh e, khuakhirh zung lai ai cang, Zunglian uk mangbawi vialte lo cang lai, Cungchin Van Bawi fa dawt hrinhniang, Biakam phurtu Phuntungtu kan chuah ni ahcun.
- 2. Theihlo Van hram dengin a ho hngalhlo ram dang valpa, rihzung mualliam ai cang roling khun seh, Zing dir ni bang tlang ve cang lai, Bawi min thang ram Car Son lennak kan Lairam hi.
Lairam le Laimiphun cungah Pathian thluachuah tlung ko seh…Amen.Note: Pathian min in Kan miphun kan dirkamh ruangah miphun dang va doh le sawiselnak va tuah kha ka chim duh mi a si lo. Politics mit in zoh loin thiang thlarau mit in zoh le rel ding a si.Credit:Rabbi Ephraim Lian Rum-update